آب مروارید یا کاتاراکت
آب مروارید عبارتست از کدر شدن عدسی چشم که به صورت طبیعی شفاف است (شکل ۱۱-۳).
مانند پنجرهای که بخار آب آنرا تار کرده باشد، آب مروارید نیز باعث تاری دیده میشود (شکل ۱۲-۳).
شکل 11-3: کدر شدن عدسی در آب مروارید
شكل ۱۲-۳: مقایسه دید طبیعی و مات شدن دید هنگام ابتلا به کاتاراکت
آب مروارید معمولاً با افزایش سن توسعه پیدا میکند ولی ممکن است به دلیل ابتلا به دیابت یا بعضی بیماریهای خاص، کشیدن سیگار، ضربه به چشم یا حتی به شکل ارثی نیز ایجاد گردد. دید شما به تدریج کدر شده و توسط نور زیاد آزرده خواهید شد. برای پاک کردن همیشگی عقاید غلطی که درباره آب مروارید وجود دارد باید گفت که آب مروارید:
ـ پردهای بروی چشم نیست.
ـ بر اثر استفاده بیش از حد از چشم به وجود نمیآید.
ـ سرطان نیست.
ـ از یک چشم به چشم دیگر سرایت نمیکند.
ـسبب کوری غیر قابل برگشت نمیشود.
بعد از عمل جراحی آب مروارید:
پوشش یا پد روز بعد از عمل از روی چشم برداشته شده و قطرههای چشمی آغاز میشوند. گاهی در هفته اول بعد از عمل جراحی احتیاج است که شبها از حفاظ چشمی استفاده شود. معمولاً شکل ظاهری چشم بعد از عمل جراحی تغییری نمیکند. بعضی اوقات ممکن است اطراف چشم شما قرمزی یا کبودی به وجود آید که ظرف چند هفته از بین میرود. مسکنهای ساده، هرگونه ناراحتی ملایم و خفیف را در طول ۲۴ ساعت اول بعد از عمل کاهش داده و بهبود میبخشد. چنانچه چشم شما قرمز و دردناک شده و یا دید چشم بدتر شود، باید فورا با پزشک متخصص چشم تماس بگیرید.
میتوانید ۵ تا ۷ روز بعد از عمل حمام کنید. البته قبل از زمان مذکور شستشوی بدن به صورتی که سر و صورت با آب تماس نداشته باشد بلامانع است. تا چند هفته بعد از عملجراحی از مالیدن چشمهای خود خودداری نمایید. معمولاً تا حدود یکماه باید از قطرههای چشمی استفاده کنید.
تقریباً بلافاصله دید شما بتدریج بهبود مییابد. حدود ۱ تا ۲ ماه بعد از عمل جراحی، چشم شما برای عینک جدید معاینه و تست میشود. معمولاً از عینک مطالعه با دو دید (عینکی مناسب برای دیدن اشیاء دور و نزدیک) استفاده میشود.
ممکن است دید شما به تدریج و طی ماهها یا سالها پس از عمل جراحی موفقیتآمیز مختل شود. در واقع ممکن است قسمتی از کپسول لنز که در عقب برای نگه داشتن لنز کاشته شده به جای گذاشته شده بود، کدر و ضخیم شود.
با استفاده از لیزر میتوان با ایجاد یک سوراخ در مرکز کپسول عدسی دید شما را به حالت قبل برگرداند (شکل ۱۶-۳). این پروسه دردناک نیست و بصورت سرپایی انجام میشود. برای انجام این امرقطرهای در چشم شما چکانده میشود که معمولاً ظرف ۲۰-۱۰ دقیقه میتواند مردمک را بزرگ و گشاد کند. ممکن است برای فوکوس کردن لیزر به یک لنز تماسی احتیاج باشد. در اینصورت در ابتدا قطرههای بیحسی که کمی چشم را میسوزاند در چشم ریخته میشوند. لنزهای تماسی مانع از پلک زدن شما میشود. پزشک به شما خواهد گفت که به کدام سمت نگاه کنید.
شکل ۱۶-۳: استفاده از لیزر برای ایجاد سوراخی در مرکزکپسول عدسی کدر و ضخیم شده جهت بهبود دید.
بلافاصله بعد از درمان توسط لیزر، به خاطر تابیده شدننورهای روشن به چشم شما و قطرههای استفاده شده جهت گشاد و بزرگ کردن مردمک، دید شما شدیداً مختل میشود که در ظرف چند دقیقه دید شما کمی بهتر شده و نهایتا پس از چند ساعت به حالت طبیعی باز میگردد.
توصیهها:
ـ هیچ گاه تا چند هفته بعد از عمل جراحی چشمهای خود را نمالید.
ـ درباره اینکه چه وقت میتوانید به سرکار خود بازگشته و یا رانندگی کنید با جراح خود صحبت کنید. معمولاً خیلی زود پس ازعمل جراحی این امکان وجود خواهد داشت.
ـ هنگامی که دید شما مختل شده است نباید رانندگی کنید. بنابراین هیچگاه روزی که با چشم پزشک وقت ملاقات دارید خودتان رانندگی نکنید.
علل:
علت اصلی ایجاد کاتاراکت مشخص نیست ولی تصور میشود تجمع و رسوب بعضی پروتئینهای خاص و تغییرات سلولی به تدریج شفافیت عدسی را از بین برده و آن را کدر میکند. به نظر میرسد که اشعه ماوراء بنفش (UV) و سوء تغذیه نیز در ایجاد آن مؤثر باشند.
علائم و نشانهها:
ـ تارشدن دید چشم که بدون درد است.
ـحساسیت به نور و تغییرات مکرر نمره عینک
ـ دوبینی در یک چشم و احتیاج به نور بیشتر برای مطالعه
ـ کاهش دید درشب
ـ محو شدن یا زرد شدن رنگها
ـ کاهش شدید دید هنگام ورود نور زیاد به چشم، مثلا هنگام رانندگی در شب و تابش نور خودروهای روبرو به چشم فرد مبتلا به آب مروارید.
تشخيص:
کاهش دید بعلاوه علائم بالا بدون وجود مشکل چشمی دیگر به همراه معاینه چشم توسط پزشک تشخیص را قطعی میکند.
پیشگیری و درمان:
اگر علائم آب مروارید فعالیتهای روزمره شما را تحت تأثیر قرارداده است، جراحیمیتواند به شما کمک کند. برای انجام عمل جراحی احتیاج نیست که حتماً آب مروارید شما به طور کامل گسترش یافته یا به اصطلاح رسیده شود.
عمل جراحی آب مروارید:
ـ درست قبل ازعمل جراحی،مردمک باید توسط قطرهها گشاد شود (شکل ۱۳-۳)
شكل ۱۳-۳: گشاد کردن مردمک با استفاده از قطره چشمی جهت انجام جراحی کاتاراکت
ـ عمل جراحی معمولاً توسط قطرههای بیحسی موضعی یا تزریق ماده بیحسی انجام میشود. ولی در موارد لرزش سر یا در صورت اضطراب زیاد باید از بیهوشی عمومی استفاده کرد. عمل جراحی حدود ۱۰ تا ۳۰ دقیقه به طول میانجامد.
ـ در نتیجه جراحی یک لنز شفاف جایگزین عدسی شما که مبتلا به آب مروارید شده است، میشود. برای تصحیح بهتر بینایی، قبل از عمل جراحی، اندازه و شکل چشم شما برای تعیین میزان قدرت لنز محاسبه میشود.
ـ در طول عمل یک برش کوچک در بالا، کنار و یا نزدیک عنبیه (بخش رنگی چشم شما ایجاد میشود.
ـ وسیلهای ظریف و خاص، از میانبرش عبور داده شده و سوراخی در کپسول عدسی،که قسمت جلویی سطح آب مروارید را پوشانده است ایجاد میشود تا پروب به داخل آن هدایت شود. با کمک پروب، آب مروارید به قطعات ریز شکسته شده و سپس این قطعات توسط یک دستگاه به بیرون از چشم مکیده (ساکشن) میشود (شکل ۱۴-۳). قسمتهای باقی مانده کپسول لنز در جای خود نگاه داشته میشوند.
شكل ۱۴-۳: با کمک پروب، آب مروارید به قطعات ریز شکسته شده و سپس این قطعات توسط یک دستگاه بهبیرون از چشم مکیده (ساکشن) میشود.
ـ یک عدسی جدید شفاف جایگزین آب مروارید میشود. این لنز از وسط تا شده و از میان برش ایجاد شده در جلوی چشم، به داخل کپسول لنز قرار داده شده و در داخل کپسول، به شکل اصلی و نرمال خود (غير تا شده) در میآید (شکل ۱۵-۳).
شكل ۱۵-۳: لنز شفاف جدید از وسط تا شده و از میان برش ایجاد شده در جلوی چشم، به داخل کپسول لنز قرار داده میشود تا در داخل کپسول، به شكل اصلی و نرمالخود (غير تا شده) درآید.
ـ معمولاً برش ایجاد شده خود به خود و بدون بخیه بهبود پیدا میکند. با این وجود گاهی بیمار نیاز به یک یا دوبخیه دارد.
ـ بعد از عمل جراحی، یک پوشش یا پد، برروی چشم شما گذاشته میشود و در همان روز از بیمارستان مرخص خواهید شد.