گل مژه چیست؟
آشنایی با گل مژه و راه های تشخیص و درمان آن
گل مژه بیماری شایعی است که میتواند افراد را در سنین مختلف گرفتار کند. این بیماری به صورت یک توده متورم، حساس و دردناک و قرمز رنگ در نزدیکی لبه پلک فوقانی یا تحتانی است که در اثر التهاب و عفونت غدد چربی یا عرق در پلک ایجاد میشود (شکل 1,2).
علل:
گل مژه در حقیقت یک آبسه کوچک است که در اثر عفونت غدد ترشح کننده چربی یا عرق پلک با باکتری ایجاد میشود. تماس دست آلوده با چشم (به خصوص اگر با ترشحات بینی آلوده شده باشد) و التهاب لبه پلک (بلفاریت) از عوامل مهمی هستند که شانس بروز گل مژه را تشدید میکنند.
علائم و نشانهها:
احساس سنگینی و درد پلک، ایجاد یک توده برجسته قرمز رنگ دردناک در لبه پلک، سوزش، خارش و اشکریزش از جمله علائم شایع در این بیماری هستند. گاهی خروج ترشحات چرکی از گل مژه نیز دیده میشود. تاری دید از عوارض معمول گل مژه نیست اما اگر گل مژه نسبتاً بزرگ باشد میتواند با فشار بر روی قرنیه باعث ایجاد آستیگماتیسم و تاری دید گردد.
تشخيص:
با بروز علائم بالا، بیماری به راحتی قابل تشخیص است.
پیشگیری و درمان:
اکثر گل مژهها ظرف چند روز به تدریج خودبخود بهبود مییابند و مشکل خاصی ایجاد نمیکنند. در چند روز اول، استفاده از کمپرس گرم باعث تسکین درد میشود و ممکن است به سرباز کردن گل مژه و تخلیه ترشحات چرکی کمک کند. برای این منظور یک حوله تمیز را با آب جوشیده گرم (نه داغ!) مرطوب کرده و برای مدت ۱۰ تا ۱۵ دقیقه روی چشم مبتلا قرار دهید. ماساژ ملایم هم به تسکین درد و تخلیه ترشحات کمک میکند. ماساژ و کمپرس گرم را میتوان روزی ۴-۳ بار انجام داد تا ترشحات تخلیه شده و گل مژه بهبود پیدا کند. هرگز سعی نکنید گل مژه را بترکانید یا به زور تخلیه کنید، این کار میتواند باعث گسترش عفونت به بافتهای مجاور و یا حتی ورود عفونت به مغز شود. اگر پس از چند روز گل مژه بهبود پیدا نکرد حتماً به چشم پزشک مراجعه کنید. چشم پزشک میتواند در صورت لزوم با یک جراحی کوچک گل مژه را تخلیه کند.
در این جراحی که در مطب یا در اتاق عمل انجام میشود ابتدا پلک با استفاده از قطره و آمپول بیحسی کاملا بیحس میشود به طوری که بیمار دردی احساس نخواهد کرد. سپس با برش عمودی کوچکی از پشت پلک محتویات گل مژه تخلیه میشود. این برش معمولاً نیازی به بخیه ندارد و خود به خود جوش میخورد. به علاوه چون برش در سمت داخل پلک قرار دارد محل آن از روی پلک دیده نمیشود.
بهتر است از یک پماد آنتیبیوتیک موضعی هر ۳ ساعت یکبار جهت درمان و پیشگیری از سرایت بیماری به سایر غدد پلکی و فولیکولهای مو استفاده کرد. در گل مژههای معمولی استفاده از قطرههای آنتیبیوتیک یا آنتیبیوتیک خوراکی عموما توصیه نمیشود. اما در بچههای کوچک یا افرادی که گل مژههای شدیدأ ملتهب دارند ممکن است لازم باشد با نظر چشم پزشک از آنتیبیوتیک خوراکی برای جلوگیری از گسترش عفونت استفاده شود.
توصیهها:
در صورت بروز گل مژههای مکرر حتماً به چشم پزشک مراجعه کنید. گاهی اوقات بیماریهای چشمی دیگر مثل بلفاریت (التهاب لبه پلک) یا مشکلات غدد ترشح کننده چربی باعث بروز گل مژه مکرر میشود که تشخیص و درمان این بیماریها توسط چشم پزشک باعث جلوگیری از عود گل مژه خواهد شد. به علاوه گاهی بعضی از بیماریهای جدی چشمی (مثلا تومورها) ممکن است به صورت گل مژههای مکرر تظاهر کنند که در این موارد معاینه توسط چشم پزشک راهگشاست.
برای پیشگیری از عود گل مژه به نکتههای زیر توجه کنید:
ـ از تماس دست آلوده با چشم جلوگیری کنید.
ـ بهداشت پلک را رعایت کنید. شستشوی منظم پلکها با آب ولرم یا شستشوی لبه پلک با شامپو بچه رقيق شده میتواند از عود گل مژه جلوگیری کند.