آستیگماتیسم

عارضه-آستیگماتیسم

آستیگماتیسم اختلالی در دید است که تاری دید حاصل از آن بدلیل نامنظم بودن شکل قرنیه، قسمت شفاف جلوی چشم، یا در بعضی موارد انحنای عدسی داخل چشم است. نامنظم بودن شکل قرنیه یا عدسی مانع تمرکز مناسب نور بر روی شبکیه، صفحه حساس به نور در پشت چشم، شده و در نتیجه دید در هر فاصله‌ای تار خواهد بود.

آستیگماتیسم بیماری نسبتاً شایع است. بیشتر افراد به درجاتی از آستیگماتیسم مبتلا هستند. مقادیر خفيف آستیگماتیسم معمولاً اختلالی در دید ایجاد نکرده و ندرتا نیازمند درمان است. در عوض درجات بالای آن موجب تاری و اختلال دید و ناراحتی در چشم و سردرد می‌شود.

آستیگماتیسم معمولاً به همراه اختلالات انکساری دیگر همچون نزدیک بینی (میوپی) و یا دوربینی (هایپروپی) دیده می‌شود. به مجموع این اختلالات عیوب انکساری گفته می‌شود زیرا این حالات نتیجه ناتوانی چشم در خم کردن و شکست پرتوهای نورانی است.

علل:

انحنای نامتناسب قرنیه یا عدسی در درجات مختلف باعث می‌شود تا بجای خمیدگی منظم و شکل کروی مناسب (مثل توپ بسکتبال)، قرنیه یا عدسی تخم مرغی شکل شده و نتوانند شعاع‌های نورانی را در یک نقطه متمرکز کنند؛ در نتیجه دید در هر فاصله‌ای نامتمرکز و تار خواهد شد.

در بعضی مواقع آستیگماتیسم در پی صدمه به چشم یا جراحی چشمی ایجاد می‌شود. گاهی نیز مخروطی شدن قرنیه در پی نازک شدن آن (کراتوکونوس) منجر به ایجاد مقادیر بالای آستیگماتیسم می‌شود که گاهی با عینک اصلاح پذیر نیست. دستیابی به دید واضح در قوز قرنیه نیاز بهاستفاده از لنز تماسی دارد و حتی در صورت پیشرفت این حالت ممکن است پیوند قرنیه ضرورت یابد.

علت اصلی ابتلا به آستیگماتیسم ناشناخته است. این حالت می‌تواند ارثی بوده و از بدو تولد وجود داشته باشد، با رشد کودک تغییر کند و حتی با گذشت زمان بهتر یا بدتر گردد.

علایم و نشانه‌ها:

تاری دید بخصوص در نگاه به نور و خطوط منظم و مشکل در رانندگی بویژه در شب از علائم این عیب انکساری است.

astigmatism

تشخيص:

استیگماتیسم را می‌توان با انجام معاینات چشمی جهت بررسی میزان تمرکز نور تشخیص داده و با این روش میزان قدرت عدسی مورد نیاز جهت جبران دید کاهش یافته را تعیین کرد. این معاینات معمولاً شامل موارد زیر هستند:

حدت بینایی: در قسمتی از معاینات از بیمار خواسته می‌شود تا حروفی را روی صفحه‌ای که در چند متری بیمار است بخواند. در این آزمایش حدت بینایی بیمار اندازه گیری شده و به شکل کسری مشابه 40/20 ثبت می‌شود. میزان طبیعی حدت بینایی 20/20 است.

کراتومتری: کراتومتر وسیله‌ای است که با آن انحنای قرنیه سنجیده می‌شود. با تابش دایره‌ای نورانی به قرنیه و ثبت انعکاس آن می‌توان دقيقاً انحنای سطح قرنیه را مجاب کرده اندازه گیری این انحنا جهت تعیین دقیق لنز تماسی مناسب چشم ضروری است. گاهی از روش پیشرفته‌تری به نام توپوگرافی قرنیه جهت ثبت اطلاعات و جزئیات بیشتر در مورد انحنای قرنیه استفاده می‌شود.

پیشگیری و درمان:

بیمار مبتلا به آستیگماتیسممی‌تواند هر یک از روش‌های درمانی زیر را جهت اصلاح دید خود انتخاب کند:

ـ استفاده از عینک

ـ استفاده از لنزهای تماسی

ـ اورتوکراتولوژی

ـ لیزر درمانی یا سایر جراحی‌ های انکساری

آستیگماتیسم را می‌توان با تغییر شکل قرنیه با استفاده از اشعه لیزر بسیار متمرکز نیز اصلاح کرد. دو روش معمول مورد استفاده شامل کراتکتومی فوتورفراکتیو (PRK) و LASIK است.

در PRK لایه سطحی پوشش قرنیه برداشته می‌شود. در مقابل LASIK بافتی از سطح قرنیه برنداشته و صرفا لایه‌های داخلی را اصلاح می‌کند. جهت انجام لیزیک سطح قرنیه بریده شده و به شکل یک دریچه کنار زده می‌شود، سپس از لیزر جهت برداشتن میزان مشخص و دقیقی از لایه‌های زیرین استفاده شده و دریچه کنار زده شده مجددا به جای خود باز می‌گرددتا ترمیم شود. هر دو روش با اصلاح شکل قرنیه موجب تمرکز مناسب نور روی شبکیه خواهند شد.

امروزه برای بیماران مبتلا به آستیگماتیسم روش‌های درمانی گوناگون و متنوعی در دسترس است که با مشاوره مناسب با چشم پزشکمی‌توان مناسب‌ترین روش درمانی را انتخاب کرد.

استفاده از عینک اولین انتخاب در درمان آستیگماتیسم است. امروزه انواع گوناگونی از عدسی‌ها و قابهای عینک متناسب با هر سن و سلیقه‌ای در دسترس است و عینک دیگر تنها وسیله‌ای درمانی برای اصلاح دید نبوده که با وجود تنوع در اندازه جنس و رنگ قابها در مد و مبحث زیبایی نیز جا باز کرده است.

برای بعضی از افراد لنزهای تماسی پاسخ بهتر و مناسبتری نسبت به عینک در بردارند. شفافیت دید بهتری ایجاد کرده و میدان دید بازتری را در بر دارند. با این وجود از آنجا که لنزهای تماسی مستقیما روی چشم قرار داده می‌شوند، استفاده از آنها نیاز به دقت، مراقبت و رعایت مرتب بهداشت آن دارد.

لنزهای تماسی نرم از شکل چشم تبعیت می‌کنند بنابراین لنزهای تماسی نرم معمولاً احتمالا تاثیری در اصلاح آستیگماتیسم نخواهند داشت. در عوض لنزهای تماسی نرم مخصوصی وجود دارند که انواع زیادی از آستیگماتیسم را اصلاح می‌کنند. از آنجایی که انواع سخت و قابل نفوذ لنزهای تماسی شکل منظم و معمول خود را روی قرنیه حفظ می‌کنند به عنوان وسیله‌ای موثر در اصلاح آستیگماتیسم و سایر عیوب انکساری معرفی می‌شوند.

ارتوكراتولوژی(Ortho-K): این روش شامل کارگذاری انواعی از لنزهای تماسی سخت جهت تغییر شکل قرنیه است. لنزهای تماسی برای زمان مشخص و محدودی مانند طول شب استفاده شده سپس برداشته می‌شوند. بیماران مبتلا به مقادیر متوسط آستیگماتیسممی‌توانند استفاده از این روش بطور موقت دید واضحی در روز را تجربه کنند. ارتو کراتولوژی روش درمانی دائمی نبوده و در صورت توقف استفاده از لنزهای تماسی مربوطه دید به حالت اولیه باز خواهد گشت.

توصیه‌ها:

ـ درصورت پخش شدن منابع نوری جهت معاینه به چشم پزشک مراجعه فرمایید.

ـ دستورات لازم در مورد مراقبت از لنز و بهداشت استفاده از لنز را به دقت رعایت نمایید.

fa_IRPersian